Τρίτη 3 Φεβρουαρίου 2015

Το λεξικό του συνταγματάρχη Νικολάς Μάρκες

"Consiguió al menos que diera un paso más, pues desde entonces ella empezó a mandarle nervaduras de hojas disecadas en diccionarios..."
El amor en los tiempos del cólera - Gabriel García Márquez

«Ο συνταγματάρχης έπαιρνε τον νεαρό εγγονό παντού μαζί του, του εξηγούσε τα πάντα και, αν καμιά φορά αυτός τον αμφισβητούσε, τον οδηγούσε πίσω στο σπίτι, κατέβαζε από το ράφι το οικογενειακό λεξικό και ατσάλωνε την αυθεντία του με τον αλάθητο ορισμό που έβρισκε εκεί.»
σελ. 69, Η βιογραφία του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες,  Τζέραλντ Μάρτιν. Μετάφραση: Άδωνις Σαμψών. Εκδόσεις Μικρή Άρκτος, 2013. 

«Το πρώτο δωμάτιο το χρησιμοποιούσαν για αίθουσα επισκέψεων και για προσωπικό γραφείο του παππού. Είχε ένα τραπέζι που έκλεινε, μια στριφογυριστή πολυθρόνα με σούστες, έναν ηλεκτρικό ανεμιστήρα και μια βιβλιοθήκη άδεια, με ένα μόνο βιβλίο τεράστιο και ξηλωμένο: το λεξικό της ισπανικής γλώσσας.»
σελ. 48, Ζω για να τη διηγούμαι. Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Μετάφραση: Κλαίτη Σωτηριάδου. Εκδόσεις Λιβάνη, 2003.

«Ήταν επίσης ο παππούς μου που με έφερε σε επαφή με το γραπτό λόγο στα πέντε μου χρόνια, κάποιο απόγευμα που με πήγε να γνωρίσω τα ζώα ενός τσίρκου που περνούσε από την Κατάκα κάτω από μία τέντα μεγάλη σαν εκκλησία. Αυτό που τράβηξε περισσότερο την προσοχή μου ήταν ένα κακόμοιρο και εξαθλιωμένο μηρυκαστικό με μία εξαιρετικά τρομερή έκφραση. 
"Είναι μια καμήλα", μου είπε ο παππούς. 
Κάποιος που βρισκόταν κοντά πλησίασε απότομα: 
"Συγνώμη, κύριε συνταγματάρχα, είναι μία δρομάδα."
Μπορώ τώρα να φανταστώ πώς θα πρέπει να ένιωσε ο παππούς όταν κάποιος τον διόρθωσε μπροστά στον εγγονό του. Χωρίς ούτε καν να το σκεφτεί, το ξεπέρασε με μία αξιοπρεπή ερώτηση: 
"Ποια είναι η διαφορά;"
"Δεν ξέρω", του είπε ο άλλος, "αλλά αυτή είναι μια δρομάδα". 
Ο παππούς δεν ήταν καλλιεργημένος ούτε παρίστανε πως είναι, γιατί το είχε σκάσει από το δημόσιο σχολείο της Ριοάτσα για να πάει να πυροβολεί σε έναν από τους αναρίθμητους εμφύλιους πολέμους της Καραϊβικής. Ποτέ ξανά δε μελέτησε, αλλά σε όλη του τη ζωή είχε συνείδηση των κενών του και μια όρεξη για άμεσες γνώσεις που αντιστάθμιζαν με το παραπάνω τις ελλείψεις του. Εκείνο το απόγευμα του τσίρκου επέστρεψε αποκαρδιωμένος στο γραφείο και συμβουλεύτηκε το λεξικό με παιδική προσήλωση. Τότε έμαθε αυτός και έμαθα κι εγώ μια για πάντα τη διαφορά ανάμεσα σε μια δρομάδα και μια καμήλα. Στο τέλος έβαλε εκείνο το θαυμαστό λεξικό στην αγκαλιά μου και μου είπε: 
"Αυτό το βιβλίο όχι μόνο τα ξέρει όλα, αλλά είναι και το μόνο που ποτέ δεν κάνει λάθη". 
Ήταν ένας τεράστιος εικονογραφημένος τόμος με έναν κολοσσιαίο άτλαντα στη ράχη, στους ώμους του οποίου στηριζόταν το στερέωμα του κόσμου. Εγώ δεν ήξερα να διαβάζω ούτε να γράφω, αλλά μπορούσα να φανταστώ πόσο δίκιο είχε ο συνταγματάρχης, αφού ήταν σχεδόν δύο χιλιάδες πολύχρωμες σελίδες και με εξαιρετικά σχέδια. Στην εκκλησία με είχε εντυπωσιάσει το μέγεθος της Σύνοψης, αλλά το λεξικό ήταν πιο χοντρό. Ήταν σαν να έμπαινα σε όλο τον κόσμο για πρώτη φορά. 
"Πόσες λέξεις να έχει;" 
"Όλες", είπε ο παππούς. 
Η αλήθεια είναι πως δε χρειαζόμουν τότε το γραπτό λόγο, γιατί κατάφερνα να εκφράζω με σχέδια όλα όσα με εντυπωσίαζαν. [...] Ωστόσο όταν ο παππούς μού χάρισε το λεξικό μού ξύπνησε τόση περιέργεια για τις λέξεις, που άρχισα να το διαβάζω σαν μυθιστόρημα με αλφαβητική σειρά και χωρίς να το καταλαβαίνω. Έτσι έγινε η πρώτη μου επαφή με αυτό που θα γινόταν το θεμελιώδες βιβλίο στο πεπρωμένο μου ως συγγραφέα.»
ό.π., σελ. 112-113

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου